Grecki Stary Testament

Genesis
Exodus
Leviticus
Numbers
Deuteronomy
Joshua
Judges
Ruth
1 Samuel
2 Samuel
1 Kings
2 Kings
1 Chronicles
2Chronicles
Ezra
Nehemiah
Esther
Job
Psalms
Proverbs
Ecclesiastes
Song of Solomon
Isaiah
Jeremiah
Lamentations
Ezekiel
Daniel
Hosea
Joel
Amos
Jonah
Obadiah
Micah
Nahum
Zephaniah
Habakkuk
Haggai
Zechariah
Malachi

LXX - Przekład Siedemdziesięciu

Pierwszym przekładem z języka oryginału starożytnych Pism Hebrajskich (Starego Testamentu), na jakikolwiek język obcy w ogóle, był przekład znany w biblistyce jako Septuaginta (LXX).

Twórcy Septuaginty opierali się na oryginalnym tekście hebrajskim a dokonali przekładu na język grecki, który od czasów podbojów Aleksandra Wielkiego, rozumiany był niemal we wszystkich krajach śródziemnomorskich i bliskowschodnich.

Powstał na przestrzeni między r. 250 a 150 p.n.e. w Egipcie, gdzie żyła znaczna diaspora żydowska.

Nazwa przekładu pochodzi od łac. septuaginta tj. siedemdziesiąt, bo tylu, a dokładniej 72 tłumaczy, żydowskich uczonych, sprowadzonych z Jerozolimy, według źródeł historycznych (tzw. List Arysteasza - II wiek p.n.e.), przez Ptolemeusza II Filadelfa, króla Egiptu, za sprawą Demetriosa z Faleronu, wybitnego myśliciela, a zarazem kustosza Biblioteki Aleksandryjskiej, na wyspę Faros koło Aleksandrii, po sześciu z każdego plemienia izraelskiego. Mieli oni w ciągu 72 dni przetłumaczyć Pięcioksiąg Mojżeszowy.

Po dokonaniu tego dzieła, stopniowo przekładano pozostałe księgi, już przez innych tłumaczy, tak że całość pracy nad Pismami hebrajskimi zakończono około 150 r. p.n.e.

W trakcie tych prac stopniowo dołączano do składu żydowskie opracowania historyczne, nigdy do tej pory nie zaliczane do hebrajskiego kanonu natchnionych Pism, np. Mądrość Syracha czy Księgi Machabejskie. Z tego też powodu tego składu judaiści nigdy nie uznali za kanoniczny. W Talmudzie dzień zakończenia pracy nad tym przekładem porównywany jest do czarnego dnia Starego Testamentu - dnia wyniesienia złotego cielca.

Ponieważ przekład powstawał w długim przeciągu czasu i był dziełem wielu ludzi, różny też oczywista był stopień dokładności tłumaczenia, od dosłowności w Pięcioksięgu czy w Psalmach, do całkowitej swobody, jak w przypadku Księgi Hioba czy Daniela. Wskutek tego od czasu swego powstania aż do wieku IV n.e., z którego pochodzą najstarsze odpisy (Kodeksy Vaticanus i Sinaiticus z IV w. oraz Alexandrinus z V w.), tekst Septuaginty przeżył bogatą historię odpisów, wersji, recenzji, korekt, uzupełnień i prób ujednoliceń. Najbardziej znane zdaje się być gigantyczne dzieło Orygenesa Heksapla (koło 240 r. n.e.).

Septuagintę kopiowano i przepisywano obficie, stąd też łączna ilość zachowanych jej rękopisów sięga 1550.

Żydowscy pisarze Filon i Józef Flawiusz, używali prawie wyłącznie odpisów Septuaginty. Przekład ten był więc ważny dla utrzymania judaizmu wśród Żydów żyjących w diasporze, z dala od kraju, wśród których znajomość hebrajskiego coraz bardziej malała. Ponieważ sporządzony był w języku greckim, tak powszechnym wówczas jak obecnie angielski, dało to możliwość rozpowszechnienia Biblii w całym hellenistycznym świecie, umożliwiło zapoznanie się z nią i z judaizmem również nie-Żydom.

Tak więc w czasie funkcjonowania pierwszych zborów chrześcijańskich, była prawdopodobnie Septuaginta najbardziej rozpowszechnionym przekładem. Z niego też pochodzą starotestamentowe cytaty w Nowym Testamencie. Odpisami z tego przekładu być może posługiwano się za czasów Jezusa, gdy w synagogach czytano "Pisma i Proroków", z całą pewnością jednak z pominięciem ksiąg apokryficznych, obecnie chętniej nazywanych "wtórokanonicznymi" czy "deuterokanonicznymi".

Często podnoszona kwestia mizernej wierności tekstu Septuaginty zmuszała Żydów do sięgania do oryginału hebrajskiego, aż reszcie ich wysokim wymaganiom sprostały przekłady Akwili z Pontu (ok. r. 140), Symmacha (ok. 200 r.) i Teodocjana (ok. r. 180). Synagoga żydowska dzięki tym przekładom odcięła się od hellenistycznej wersji pozostając na zawsze przy oryginale starohebrajskim.

[ Strona główna ]