— Pierwszą wzmiankę o tym mieście znajdujemy w Piśmie Świętym pod nazwą „Salem” (1 Mojż. 14:18). Wzmianki w innych starożytnych pismach mówią o Urusalem. Melchizedek, kapłan Boga Najwyższego, król Sprawiedliwości, król Salemu, wyszedł naprzeciw Abrama (potomka Sema) z chlebem i winem, i błogosławił Abrama. Ten zaś dał mu dziesięcinę ze wszystkiego co posiadał. Abram, zwany później Abrahamem, jak również jego potomkowie, Izaak i Jakub, żyli w tej miejscowości, będącej później częścią Kanaanu.
— Miasto to, już pod nazwą Jerusalem (Jerozolima), co oznacza „Miasto Pokoju” lub „Twierdza Pokoju”, znalazło się we władaniu Kanaanitów, o czym czytamy w Księdze Jozuego 10:1, 15:63. W Księdze Sędziów i Kronik miasto to występuje pod nazwą Jebus („miejsce zdeptane”) — Sędz. 1:7-8, 19:10-11; 1 Kron. 11:4-6. Po wyjściu narodu wybranego z Egiptu i po śmierci Mojżesza, Jozue wprowadził do Ziemi obiecanej przez Boga jego praojcom. Zawładnął ziemią kananejską, ale Jerozolimy nie zdobył.
— Król Dawid (1000-970 przed Chrystusem) złamał ostatecznie opór Kananejczyków i Filistynów, rozszerzył granice państwa, a Jerozolimę uczynił stolicą królestwa i sprowadził do niej Arkę Przymierza.
— Za panowania Salomona (970-930) królestwo umacnia się. Jerozolima zostaje rozbudowana i staje się „miastem pokoju”. W 1 Król. 10:27 czytamy, że „srebra było w Jerozolimie tyle, co kamieni, a drzewa cedrowego tyle, co dzikich figowców, które rosną na nizinie w obfitości”. W centrum miasta Salomon wybudował wspaniałą i niezwykle kosztowną świątynię, według słowa Pana: „wybrałem Jeruzalem, aby w nim było Imię moje” (2 Kron. 6:6). W świątyni została ustawiona skrzynia, „w której jest Zakon Przymierza z Panem, jakie zawarł Pan z synami izraelskimi” (2 Kron. 6:11). W świątyni tej składano ofiary i czczono Boga przez prawie pięć wieków. Jednak po śmierci Salomona królestwo rozpadło się. Mniejsza część pokoleń Jakuba tj. plemiona Judy, Symeona i Beniamina pozostały pod rządami dynastii Dawida. Jerozolima była ich stolicą.
— Królestwo Judy zostało zdobyte przez wojska króla babilońskiego, Nebukadnesara. Także Jerozolima została zdobyta i zburzona. Zburzono też świątynię. Ludność uprowadzono do Babilonu. Stało się to 9 dnia miesiąca Aw w 586 roku przed Chrystusem.
Wydarzenia te przepowiadali wszyscy prorocy, głównie Jeremiasz. Pod koniec siedemdziesiątego roku niewoli, Daniel otrzymał proroctwo dotyczące Żydów i Świętego Miasta Jerozolimy.
Od tego czasu aż do początków naszej ery Jerozolima była „deptana” kolejno przez: Babilończyków, Medów, Persów, Greków i Rzymian.
— Po upadku imperium babilońskiego, król perski Cyrus w roku 538 przed Chrystusem pozwolił Żydom powrócić do kraju i odbudować świątynię. Artakserkses II zaś, w dwunastym roku swego panowania w miesiącu Nissan (por. Neh. 2:1-8), wydał dekret zezwalający na odbudowę Jerozolimy. Wielkimi postaciami tego okresu są Zorobabel, Ezdrasz i Nehemiasz. W roku 515 przed Chrystusem ukończono budowę świątyni. Ta druga świątynia nie dorównywała bogactwem ani okazałością świątyni zbudowanej przez Salomona. W roku 446 przed Chrystusem ukończono budowę murów miasta.
W okresie medo-perskim zgromadzono i uporządkowano Święte Księgi. Po zdobyciu Palestyny przez Aleksandra Macedońskiego (332 rok przed Chrystusem) i potem w okresie diadochów, Palestyna i Jerozolima nabrały wyglądu bardziej hellenistycznego. Biblię przetłumaczono na język grecki. W okresie 175-164 Antioch IV Epifanes wydał dekrety prześladowcze przeciw Żydom i ich wierze.
— W wyniku powstania Machabeuszy (161 r. przed Chrystusem) nastąpił krótki okres niepodległości i umocnienia królestwa oraz stolicy, Jerozolimy. Jednakże w roku 63 przed Chrystusem miała miejsce rzymska interwencja pod dowództwem Pompejusza i Jerozolima znalazła się znowu pod okupacją. W roku 37 przed Chrystusem władzę (od Rzymian) uzyskał Herod Wielki. Rozwinął kulturę rzymską. Na górze Moria zbudował trzecią świątynię (niektórzy twierdzą, że była to wciąż druga świątynia tylko odbudowana, choć poprzednia została przecież całkowicie zniszczona). W Jerozolimie zbudował też wiele gmachów w stylu rzymskim. Świątynia była zbudowana na rozległym terenie i posiadała dziedziniec pogan (oddzielony balustradą od głównego budynku). Na trzystu rozstawionych kolumnach wypisany był napis po grecku i po łacinie, przypominający poganom o zakazie wstępu do innych części lub dziedzińców świątyni. Za czasów Heroda Wielkiego w Betlejem narodził się Pan Jezus, którego Żydzi nie rozpoznali jako swego Mesjasza. Pan Jezus bywał w tej świątyni. W Ewangelii Mateusza są zapisane słowa, które Jezus Chrystus wypowiedział z największą troską i bólem: „Jeruzalem, Jeruzalem, które zabijasz proroków i kamienujesz tych, którzy do ciebie byli posłani, ileż to razy chciałem zgromadzić dzieci twoje, jak kokosz zgromadza pisklęta swoje pod skrzydła, a nie chcieliście! Oto wam dom wasz pusty zostanie. Albowiem powiadam wam: Nie ujrzycie mnie odtąd, aż powiecie: Błogosławiony, który przychodzi w imieniu Pańskim. A opuszczając świątynię rzekł do uczniów: Zaprawdę powiadam wam, nie pozostanie tutaj kamień na kamieniu, który by nie został rozwalony” (Mat. 24:2).
Za czasów Heroda Antypasa, syna Heroda Wielkiego, Pan Jezus Chrystus (Emanuel, Jehoszua, Mesjasz) został skazany na śmierć w Jerozolimie i ukrzyżowany za bramami miasta na wzgórzu Golgoty.
— W roku 70 po Chrystusie Jerozolima została zajęta, złupiona i zniszczona przez rzymskie wojska pod dowództwem Tytusa. Doprowadził do tego bunt Żydów przeciw rzymskiej okupacji. Ludność została wymordowana, a częściowo uprowadzona do niewoli. Piękna świątynia została kompletnie zniszczona. Na ruinach Jerozolimy założył swój obóz X Legion Freteński. Chrześcijanie przed najazdem wojsk rzymskich schronili się do Pella po drugiej stronie Jordanu i ocaleli.
— W 132 roku po Chrystusie w wyniku powstania polityczno-religijnego pod wodzą Bar-Kochby przywrócono działalność i służbę Świątyni Jerozolimskiej na trzy lata. Legiony rzymskie stłumiły powstanie. Cesarz Hardian przekształcił Jerozolimę w kolonię rzymską pod nazwą „Aelia Capitolina”. Na miejscu dawnej świątyni wzniesiono triadę kapitolińską. Nad Jerozolimą górował posąg Zeusa. Żydom wstęp do miasta został wzbroniony. Dawna nazwa Judea została zmieniona na Syria Palaestina. Od tej pory Żydzi stali się typową diasporą.
— W IV wieku n.e., gdy Konstantyn „przyjął” chrześcijaństwo, zaczął się okres kultu związany z życiem Pana Jezusa na tych ziemiach. Szczególnie w Jerozolimie rozpoczęły się budowy bazylik i osadnictwo mnichów. Nastąpił okres pielgrzymek i rozkwit pogano-chrześcijaństwa. Okres „deptania” Jerozolimy przez narody trwał.
— Napad Persów w 614 roku pod wodzą Chosroesa II. Persowie zniszczyli przede wszystkim znajdujące się głównie w Jerozolimie bazyliki i klasztory chrześcijańskie.
— Najazd na Jerozolimę Arabów, a potem Turków. W roku 638 kalif Omar zdobył Jerozolimę. Początkowo Arabowie byli tolerancyjni, lecz z czasem zaczęły się ogromne prześladowania Żydów i chrześcijan. W roku 691 kalif Abdul Malik zbudował na wzgórzu Moria wspaniały meczet zwany meczetem Omara (w zasadzie właściwszą nazwą jest Kopuła Skały). W kilka lat później obok stanął meczet El-Aksa. Początkowo Kopuła Skały była meczetem drewnianym, z czasem zastąpiono go budowlą kamienną. Meczet został trzykrotnie zniszczony przez trzęsienia ziemi — w latach 746, 1016 i 1030. Oba wymienione meczety stoją na dawnym rozległym miejscu świątynnym.
— Rok 1099 — zdobycie Świętego Miasta przez krzyżowców. Zapanowali oni nad Jerozolimą i przekształcili Kopułę Skały w świątynię chrześcijańską o nazwie Templum Domini (Świątynia Pańska). Większość ludności żydowskiej wymordowali. Tym, którym udało się zbiec, nie wolno było powrócić do swoich domów. Zaczęła się haniebna epoka krucjat nominalnego kościoła chrześcijańskiego. 15 lipca 1099 r. krzyżowcy utworzyli w Jerozolimie królestwo łacińskie zwane „Królestwem Jerozolimskim”, które nie przetrwało nawet półtora wieku.
— W roku 1187 muzułmanie pod dowództwem Saladyna zdobyli bramy Jerozolimy. Nad wzgórzem Moria zapanował znowu półksiężyc. W tym czasie odbyły się druga i trzecia krucjata międzynarodowa, ale nie zdołały one wyprzeć muzułmanów. Tak zwane chrześcijańskie „Królestwo Jerozolimskie” definitywnie przestało istnieć w 1291 roku.
— Palestyna i Jerozolima dostały się pod panowanie egipskich Marmeluków. Miasto nadał więc było „deptane” przez obce narody.
— Od 1518 do 1917 r. czyli przez 400 lat Jerozolima znajduje się pod panowaniem Turków. W 1535 r. sułtan Sulejman Wspaniały odbudował mury i bramy jerozolimskie, które przetrwały do dzisiaj. Sułtan ten po ukończeniu budowy murów kazał zamurować Bramę Złotą, która w czasach biblijnych nosiła nazwę Bramy Pięknej. Jest ona zamurowana do dzisiaj, czyli przez ponad 450 lat. Przez tę bramę Pan Jezus Chrystus — Mesjasz Izraela — wjechał do Jerozolimy zgodnie z proroctwem zapisanym w Zach. 9:9.
— W sam dzień żydowskiego święta Świateł (Chanukah), dnia 11 grudnia 1917 roku dowódca wojsk brytyjskich, generał Allenby, ze czcią zdjąwszy czapkę i zsiadłszy z konia wszedł pieszo do Jerozolimy na czele swoich oddziałów. Zwróćmy uwagę, z jaką pokorą wszedł do tego miasta jego zdobywca. Jerozolima została zdobyta bez rozlewu krwi. Była to jedyna twierdza w czasie I wojny światowej, która przeszła z rąk do rąk bez jednego wystrzału ze strony walczących wojsk tj. Turków i Brytyjczyków.
Deklaracja Balfour’a z 2.11.1917 r. przewidywała stworzenie w Palestynie „National Home” („Domu Narodowego”) dla Żydów.
— Początek osiedlania się Żydów na swoich prastarych ziemiach. W czasie okupacyjnego mandatu brytyjskiego liczba ludności żydowskiej w Palestynie wzrosła z 30 tys. w 1917 roku do 600 tys. w 1948 r. Napływ ludności z różnych części świata trwa do dzisiaj. Sprawa Jerozolimy była jednak ciągle nieuregulowana. Odrodził się konflikt arabsko-żydowski.
— W roku 1947 Wielka Brytania złożyła mandat na rzecz ONZ, która przyjęła nierealistyczną rezolucję o podziale Palestyny na dwa państwa połączone unią gospodarczą, oraz Jerozolima jako „corpus separatum” pod zarządem ONZ.
W piątek 14 maja 1948 roku kończyło się wycofywanie brytyjskiego kontyngentu wojskowego. W miastach i kibucach żydowskich przygotowywano się do szabatu, który miał się rozpocząć po zachodzie słońca. W Tel Awiwie w galerii sztuki przy bulwarze Rotshilda w największej sali muzealnej zgromadziło się sporo gości. Punktualnie o godz. 16.00 wstał Ben Gurion (urodzony w Polsce, w Płońsku) i powoli, niemalże cedząc słowo po słowie rozpoczął odczytywanie tekstu zapisanego na zwoju pergaminu: „Na ziemi izraelskiej narodził się naród żydowski…” — brzmiały pierwsze słowa. „Na mocy historycznych i naturalnych praw narodu żydowskiego oraz rezolucji Zgromadzenia Narodów Zjednoczonych proklamujemy niniejszym ustanowienie państwa żydowskiego w Palestynie o nazwie Izrael”. Następnie odczytane zostały zasady, jakimi nowe państwo będzie się kierowało. Ostatnie słowa brzmiały: „Wierzymy we Wszechmogącego, podpisujemy deklarację na tej sesji Tymczasowej Rady Stanu w mieście Tel Awiw w przeddzień szabatu, piątego dnia miesiąca Iyar 5708 roku, 14 maja 1948 r.”. Cała uroczystość trwała tylko 37 minut. Ten dzień przeszedł do historii. Następnego dnia wybuchła wojna.
— W dniu 15 maja 1948 r. armie arabskie wkroczyły do Palestyny. Wojna trwała do początku 1949 r. Izrael zwyciężył. Jerozolima nadal jednak została podzielona. Nowe Miasto należało do Izraela, stara część — do Jordanii. Żydzi zatrzymywali się przy Ścianie Płaczu i nie wstydząc się łez patrzyli w stronę Starego Miasta.
— Kolejna wojna arabsko-żydowska wybuchła 7 czerwca 1967 r. W jej wyniku cała Jerozolima znalazła się wreszcie w rękach Żydów. Stało się to w roku jubileuszowym, pięćdziesiątym od uwolnienia miasta od Turków.
Jerozolima jest obecnie tak jak dawniej stolicą Izraela. Jednak na miejscu Świątyni w dalszym ciągu stoi meczet.
— Obecnie Jerozolima jest ośrodkiem kultu trzech wielkich religii: judaizmu, islamu i chrześcijaństwa. W Izraelu żyją także chrześcijanie ewangeliczni.
Skończyło się niemal dwu i pół tysiącletnie panowanie obcych narodów nad tym miastem. Trwa napływ Żydów do ziemi praojców.
„Proście o pokój dla Jeruzalemu!
Niech żyją w pokoju ci, którzy cię miłują!
Pokój niech panuje w murach twoich,
A spokój w twoich pałacach!” (Ps. 122:6-7)
Jerozolima jest jednak „ciężkim kamieniem dla wszystkich ludów” (Zach. 12:2-3). Prorok Zachariasz zapowiedział czasy, kiedy narody z całego świata zgromadzą się na wielką bitwę zwaną Armagedon (Zach. 14). Przeciw temu miastu zgromadzą się wszystkie narody. A tego jeszcze w historii Jerozolimy nie było. Przedtem jednak Izrael przejdzie przez okres oczyszczenia i próby w Wielkim Ucisku. W Jerozolimie stanie świątynia. Wznowione zostaną ofiary. Izrael uzna fałszywego „Mesjasza” (2 Tes. 2:4), w rezultacie czego na miejscu świętym ujrzy „Ohydę spustoszenia” przepowiedzianą przez proroka Daniela. Bóg dał jednak obietnicę, że po „ucisku Jakuba” wybawiona resztka ludu otrzyma nowe serce i nowego ducha, i uzna prawdziwego Mesjasza.
(Uwaga: istniejącego państwa Izrael i stolicy Jerozolimy w obecnych kształtach i systemie, biblijnie wierzący ludzie nie utożsamiają z Królestwem Mesjasza i jego stolicą Jerozolimą. Jednakże oczy mają skierowane na tę ziemię, na której to się urzeczywistni. Patrzą na „drzewo figowe”, centralne miejsce świata z wielu względów. I łączą się w modlitwach o pokój dla Jerozolimy, którą w przyszłości sam Pan odnowi, i o spełnienie się Bożych planów.)
— Jerozolima w czasie Tysiącletniego Królestwa Pana Jezusa Chrystusa będzie ziemskim centrum Królestwa i ośrodkiem Bożych błogosławieństw (Jer. 3:17-19). Odnowiona Świątynia Jerozolimska zostanie napełniona Bożą obecnością i chwałą. Chwała tej Świątyni będzie nieporównywalnie większa od chwały świątyni Salomona, gdyż wejdzie do niej sam Mesjasz Izraela — Pan Jezus Chrystus (Agg. 2:9), a poświęcenia jej dokona sam Bóg. „I poznają narody, że Ja jestem Pan, który uświęcam Izraela, gdyż moja świątynia będzie wśród nich na wieki” (Ez. 37:26-28). Na wszelkie stworzenie wylany będzie Duch Święty. Jerozolima stanie się wówczas prawdziwą Twierdzą Pokoju. Wreszcie zazna spokoju i błogosławieństwa. Uczyni to Wielki Pan, Święty Izraelski (Iz. 12:6).
— Po zniszczeniu starej ziemi i starych niebios, Bóg stworzy nową ziemię i nowe niebiosa (2 Ptr. 3:13). W Księdze Izajasza 65:17 czytamy: „Oto Ja stworzę nowe niebo i nową ziemię i nie będzie się wspominało rzeczy dawnych i nie przyjdą one na myśl nikomu”. A w Obj. 21:2-4 powiedziane jest: „I widziałem miasto święte, nowe Jeruzalem, zstępujące z nieba od Boga, przygotowane jak przyozdobiona oblubienica dla męża swego. I słyszałem donośny głos z tronu mówiący: Oto przybytek Boga między ludźmi! I będzie mieszkał z nimi, a oni będą ludem jego, a sam Bóg będzie z nimi. I otrze wszelką łzę z oczu ich, i śmierci już nie będzie; ani smutku, ani krzyku, ani mozołu już nie będzie; albowiem pierwsze rzeczy przeminęły”. W nowej Jerozolimie nie będzie świątyni, gdyż „Pan, Bóg Wszechmogący jest jego świątynią, oraz Baranek” (Obj. 21:22).
Niebiańska, Nowa Jerozolima będzie mieszkaniem Boga i Jego ludu kupionego drogą krwią Syna Bożego Jezusa Chrystusa, na całą wieczność.
N.B.
