[Następny rozdział | Poprzedni rozdział | Spis treści]
Pewne miejsce w księdze Kaznodziei mówi o starym i głupim królu, który już nie przyjmuje ostrzeżenia (Kazn..4,13).
Nie trudno zrozumieć, dlaczego stary król, zwłaszcza jeśli jest głupi, będzie uważał, że nie podlega napominaniu. Ponieważ przez długie lata przywykł do wydawania rozkazów, może łatwo powstać u niego taka pewność siebie, że nie będzie w stanie pogodzić się z myślą, iż mógłby też przyjąć jakieś wskazówki od innych. Przez długi czas jego zdanie było obowiązującym prawem, toteż to, co słuszne, stało się dla niego równoznaczne z tym, co on chce, zaś to, co złe, zaczęło oznaczać wszystko niezgodne z jego życzeniami. Wkrótce myśl o tym, że ktoś mógłby być na tyle mądry i na tyle dobry, aby móc go upominać, nie jest już w stanie dotrzeć do jego świadomości. Musi to być król głupi, aby dać się złapać w taką sieć, i król stary, aby tkwić w niej tak długo, aż stanie się ona nie do rozerwania, oraz tak długo, aż przestanie być świadomy jej istnienia.
Bez względu na rodzaj procesu, który doprowadził go do stanu takiej zatwardziałości, dzwony wydzwoniły już jego koniec. Pod każdym względem jest on już zgubiony. Jego pomarszczone ciało trzyma się wprawdzie jeszcze cało, ale jest ono tylko czymś w rodzaju ruchomego grobu dla umarłej już duszy. Nadzieja opuściła go już dawno. Bóg pozostawił go w jego fatalnej zarozumiałości. Wkrótce umrze także i fizycznie, a śmierć jego będzie śmiercią głupiego.
Lud izraelski w swojej historii wielokrotnie przyjmował postawę, którą cechowało odrzucanie wszelkich ostrzeżeń, i zawsze okresy takie prowadziły do nieuchronnych sądów. Kiedy Chrystus przyszedł do Żydów, tkwili oni w takiej aroganckiej pewności siebie, uniemożliwiającej przyjęcie strofowania. "Jesteśmy nasieniem Abrahama" - odpowiadali chłodno, kiedy mówił do nich o ich grzechach i potrzebie zbawienia. Zwyczajni ludzie słuchali Go i przeżywali upamiętanie, ale kapłani żydowscy panowali zbyt długo, aby być skłonni do wyrzeczenia się swoich uprzywilejowanych stanowisk. Podobnie jak ten stary król przyzwyczaili się do tego, że słuszność była zawsze po ich stronie. Udzielanie im napomnień było dla nich obrazą. Uważali, że nie podlegają strofowaniu.
Kościoły i organizacje chrześcijańskie przejawiają tendencję popadania w ten sam błąd, który był powodem zniszczenia Izraela: niezdolność przyjmowania napomnień. Po okresie wzrostu i owocnej pracy przychodzi ta śmiercionośna postawa samozadowolenia. Sam sukces staje się przyczyną późniejszego upadku. Przywódcy dochodzą do tego, że uważają samych siebie za Bożych wybrańców. Uważają się za szczególnie uprzywilejowanych przed Bogiem. Powodzenie swojej pracy uważają za wystarczający dowód, że tak właśnie jest. Stąd wniosek, że z pewnością mają słuszność, toteż każdy, kto usiłuje wezwać ich do zdania rachunku, zostaje natychmiast przekreślony jako niepowołany wścibski, który powinien się wstydzić za to, że ośmielił się podnieść głos przeciwko lepszym od siebie.
Jeśli ktoś ma wrażenie, że są to tylko słowa, to niech skontaktuje się z jakimś przypadkowo wybranym przywódcą religijnym i zwróci jego uwagę na słabe punkty i grzechy w jego organizacji. Taki ktoś z pewnością otrzyma szybko kubeł zimnej wody, jeśli zaś odważy się obstawać przy swoim, zostaną mu przedłożona sprawozdania i statystyki dowodzące, że myli się całkowicie i zajmuje stanowisko nie do utrzymania. "Jesteśmy nasieniem Abrahama" - jest główną tezą obrony. A któż ośmieliłby się widzieć coś niewłaściwego w nasieniu Abrahama?
Ci, którzy już weszli w tę fazę, w której nie są w stanie przyjmować napomnienia, nie odniosą zapewne z niniejszej przestrogi żadnej korzyści. Człowiekowi, który przekroczył już skraj tej przepaści, niewiele da się pomóc. Ale możemy ustawić na tym niebezpiecznym miejscu znaki ostrzegawcze, aby następnych wędrowców powstrzymać od runięcia w tę przepaść. Oto kilka takich wskazówek: