„Sola gratia”, czyli „Tylko z łaski”
Zasada „Sola gratia” („Tylko z łaski”), to doktryna biblijna, która stwierdza, że tylko łaska Boża jest przyczyną zbawienia grzesznika. Pan Bóg nie jest zobowiązany ani ze względu na dobre uczynki, ani cokolwiek innego do wyświadczania dobra grzesznikowi. Zbawienie jest tylko z Jego łaski. Tylko łaska Boża sprawia, że grzesznik dostępuje zbawienia.
Oznacza to odrzucenie jakichkolwiek środków dostępnych człowiekowi, które mogą wpłynąć na jego stan przed Bogiem, oprócz łaski Bożej. Człowiek sam, bez łaski Bożej, nic nie może zmienić, jest potępiony, zgubiony, skażony grzechem, bez jakiejkolwiek nadziei. Zbawienie nigdy nie jest wynikiem odpłaty Bożej dla człowieka za jakiekolwiek jego zasługi.
Człowiek upadł w grzech
Człowiek upadł w grzech i jego jedyną szansą jest łaska Boża. Człowiek nie jest w stanie sam z siebie zasłużyć na Boże zmiłowanie, gdyż jako grzesznik jest zły, zepsuty, duchowo umarły i wrogo nastawiony do Stwórcy. Zasługuje tylko na Boży gniew. Bóg okazuje jednak człowiekowi Swoją łaskę za sprawą Jezusa Chrystusa.
Cała ludzkość przeżyła upadek wraz z upadkiem pierwszego człowieka, Adama. Z tego powodu zepsuciu uległa nie tylko moralna natura człowieka, lecz całkowicie został pozbawiony on wszelkiego życia duchowego. Człowiek stał się duchowo martwy przez upadki i grzechy. Został podporządkowany mocy złego:
„Stąd cielesne dążenia są przeciwne Bogu. Nie poddają się one Prawu Boga, nawet nie są w stanie. Ci zaś, którzy są według ciała, Bogu podobać się nie mogą” (Rzym. 8:7-8).
Z tego powodu człowiek, dopóki nie narodzi się na nowo z Ducha Świętego, nie może ani ujrzeć, ani wejść do Królestwa Bożego. Chodzi o to, że żaden rodzaj poprawy (jakkolwiek znaczący) żaden poziom odnowy moralnej (co może być fascynujące) czy też najbardziej atrakcyjna przynależność kulturowa lub udział w akcjach humanitarnych czy filantropijnych, żadna aktywność dla dobra społeczeństwa (wprawdzie pożyteczna), ani żaden chrzest czy jakikolwiek inny obrzęd religijny, nie mógł pomóc grzesznikowi w zrobieniu nawet jednego kroku w kierunku nieba. Może to się stać tylko dzięki nowej naturze, którą otrzymujemy od Boga z Jego łaski. Jest to nowe życie zapoczątkowane przez Ducha Świętego poprzez Słowo Boże, co ma absolutnie zasadnicze znaczenie dla zbawienia:
„Dlatego jak przez jednego człowieka wszedł na świat grzech, a skutkiem grzechu śmierć, tak też śmierć dotknęła wszystkich ludzi, ponieważ wszyscy zgrzeszyli” (Rzym. 5: 12);
„Jezus odpowiedział: Ręczę i zapewniam, kto się nie narodzi na nowo, nie może zobaczyć Królestwa Bożego. Co się narodziło z ciała, jest ciałem, a co się narodziło z Ducha, jest duchem. Nie dziw się, że ci powiedziałem: Musicie się na nowo narodzić” (Jan 3:3.6-7);
„Zbawił nas nie na podstawie naszych uczynków, dokonanych w sprawiedliwości, lecz dzięki swemu miłosierdziu, przez kąpiel odrodzenia i odnowę, której dokonuje Duch Święty” (Tyt. 3:5).
Łaska to. . .
Łaska to niezasłużona przychylność Pana Boga, wykluczająca wszelki powód do chluby:
„Gdyż z laski jesteście zbawieni, przez wiarę. Nie jest to waszym osiągnięciem, ale darem Boga. Nie stało się to dzięki uczynkom, aby się ktoś nie wynosił” (Efez. 2:8-9).
Pismo Święte uczy, że jesteśmy usprawiedliwieni nie dzięki swoim zasługom, lecz z łaski Bożej objawionej w ofierze Chrystusa:
„Wszyscy zgrzeszyli i są pozbawieni Bożej chwały. Usprawiedliwienie natomiast otrzymują jako dar, z Jego łaski, dzięki temu, że Jezus Chrystus dokonał odkupienia. To Jego Bóg ustanowił przebłaganiem, z którego skorzystać można przez wiarę. Jest ono w Jego krwi. W ten sposób Bóg okazuje swoją sprawiedliwość. Wyraża się ona w przebaczeniu grzechów popełnionych wcześniej” (Rzym. 3:23-25).
Zbawienie z łaski wyklucza zasługi:
„A jeśli z łaski, to nie ze względu na uczynki, bo inaczej łaska nie byłaby łaską” (Rzym. 11:6).
Apostoł Paweł uczył, że łaska Boża pobudza nas do zerwania ze starym, grzesznym stylem życia i do prowadzenia nowego, świętego życia:
„Objawiła się bowiem łaska Boża, zbawienna dla wszystkich ludzi. Poucza nas ona, abyśmy wyrzekli się bezbożności oraz świeckich żądz i żyli w obecnym wieku rozsądnie, sprawiedliwie i pobożnie. Wzywa nas również do czekania na spełnienie się cudownej nadziei i objawienie się chwały naszego wielkiego Boga i Zbawcy, Jezusa Chrystusa. On wydał za nas samego siebie, aby nas wykupić od różnego rodzaju nieprawości i oczyścić sobie lud wybrany na szczególną własność, oddany szlachetnym czynom” (Tyt. 2:11—14).
Pismo Święte uczy, że to Bóg jest Bogiem „wszelkiej łaski” (1 Piotra 5:10), że Pan Jezus jest Słowem, które stało się ciałem „pełnym łaski” (Jan 1:14), oraz, że Duch Święty jest „Duchem łaski” (Hebr. 10:29). Wszystkie trzy Osoby Trójcy Świętej są ściśle związane z łaską.
Całe postępowanie Boga z ludźmi oparte jest na Jego łasce. Oznacza to, że Bóg okazuje człowiekowi przychylność, na którą nie zasłużył. Pojęcie „łaska” występuje w Biblii ponad 160 razy, tylko w Nowym Testamencie aż 128 razy.
Pojęcie „łaska” używane w Starym Testamencie oznaczało „pochylić się, lub zniżyć się w uprzejmości do kogoś mniej ważnego”. W Nowym Testamencie pojęcie „łaska” oznacza „przychylność, dobrą wolę, wierną miłość”. Tak więc, z biblijnego punktu widzenia możemy przyjąć, że:
- Łaska to miłość okazywana komuś, kto na nią nie zasługuje. Bóg jest miłością i gdy On obdarza tą miłością zgubionego, nieczystego i zbuntowanego grzesznika, to takie postępowanie Boga nazywamy łaską.
- Mamy do czynienia z łaską, kiedy Pan Bóg nie oczekuje niczego, ale kocha i przebacza, pomimo, że grzesznik nie zasłużył na nic innego, jak tylko na Boży gniew i sąd.
- Dostrzegamy łaskę, kiedy Pan Bóg oddaje Swojego Syna, aby zbawić tych, którzy zasłużyli na śmierć.
Nie wolno nam mieszać łaski z uczynkami
Gdyby można było swoim staraniem czy swoimi zabiegami uzyskać zbawienie lub na nie zapracować poprzez wykonywanie dobrych uczynków, wówczas zbawienie byłoby zapłatą za nie:
„Jeśli ktoś pracuje, nikt lnu wynagrodzenia nie poczytuje za łaskę. Ono lnu się należy. Kto jednak nie pracuje, lecz wierzy Temu, który usprawiedliwia bezbożnego, temu wiarę uznaje się za sprawiedliwość” (Rzym. 4:4-5).
Bóg nie jest dłużnikiem wobec człowieka, zbawienie zawsze jest darem, albo go nie ma. Nie wolno mieszać pojęcia łaski z pojęciem prawa. Zbawienie nie jest dane w wyniku przestrzegania prawa. Zbawieni jesteśmy z łaski plus nic więcej. Prawo daje nam zadania do wykonania. Łaska mówi nam, że dzieło zbawienia zostało już wykonane.
Prawo mówi „Czyń, a będziesz żył!” Łaska zaś uczy: „Żyj, a będziesz mógł czynić wszystko na Bożą chwałę!” Prawo mówi „Masz kochać Pana, swojego Boga!” (Mat. 22:37). Łaska mówi „Bóg bowiem tak bardzo ukochał świat!” (Jan 3:16) oraz: „Nasza miłość bierze się stąd, że On pierwszy nas nią obdarzył!” (1 Jana 4:19).
Prawo potępia nawet najlepszych:
„Wiemy zaś, że cokolwiek Prawo mówi, mówi do tych, którzy podlegają Prawu, aby wszystkim zamknąć usta i cały świat pociągnąć do odpowiedzialności przed Bogiem” (Rzym. 3:19).
Łaska zbawia najgorszych:
„Usprawiedliwienie natomiast otrzymują jako dar, z Jego łaski, dzięki temu, że Jezus Chrystus dokonał odkupienia” (Rzym. 3:24). Prawo objawia grzech:
„Stąd, dzięki czynom nakazanym przez Prawo nikt nie dostąpi przed Nim usprawiedliwienia. Prawo zapewnia po prostu właściwe poznanie grzechu” (Rzym. 3:20).
Łaska ukazuje nam zbawienie od grzechu:
„Objawiła się bowiem łaska Boża, zbawienna dla wszystkich ludzi. Poucza nas ona, abyśmy wyrzekli się bezbożności oraz świeckich żądz i żyli w obecnym wieku rozsądnie, sprawiedliwie i pobożnie. Wzywa nas również do czekania na spełnienie się cudownej nadziei i objawienie się chwały naszego wielkiego Boga i Zbawcy, Jezusa Chrystusa” (Tyt. 2:11-13).
Jako ludzie, z natury i z wyboru jesteśmy grzesznikami:
„Wszyscy zgrzeszyli i są pozbawieni Bożej chwały” (Rzym. 3:23).
Wszyscy zasłużyliśmy na Boży sod. Z tego powodu powinniśmy stanąć przed sprawiedliwym sądem Bożym, gdyż złamaliśmy Boże Prawo:
„Wiemy zaś, że cokolwiek Prawo mówi, mówi do tych, którzy podlegają Prawu, aby wszystkim zamknąć usta i cały świat pociągnąć do odpowiedzialności przed Bogiem” (Rzym. 3:19);
„Bo gdyby ktoś zadośćuczynił całemu Prawu, a potknął się tylko na jednym przykazaniu, i tak byłby winien naruszenia całosci” (Jak. 2:10).
Z powodu grzechu staliśmy się przedmiotem Bożego przekleństwa:
„Na wszystkich bowiem, którzy polegają na uczynkach Prawa, ciąży przekleństwo, gdyż jest napisane: Przeklęty każdy, kto nie trwa we wszystkim, co zostało nakazane w zwoju Prawa” (Gal. 3:10).
To nasze grzechy spowodowały, że zasługujemy na Boży sąd:
„Teraz odbywa się sąd nad tym światem. Teraz władca tego świata zostanie wyrzucony. A gdy Ja będę podniesiony z ziemi, wszystkich pociągnę do siebie. Powiedział to, by zaznaczyć, jaką śmiercią Ina umrzeć” (Jan 12:31-33).
Zbawienie wyłącznie z łaski Boga
Jeśli grzesznik ma zostać zbawiony, musi to stać się wyłącznie z łaski Boga. Z racji tego, że Bóg jest święty, nie może przemilczeć grzechu. Grzech musi być ukarany. Ewangelia uczy nas, jak Bóg może zbawić grzesznika, a jednocześnie pozostać świętym Bogiem. Pan Jezus przyjął na Siebie gniew i sąd Boga z powodu naszego grzechu. On poniósł niezasłużoną śmierć za grzeszników. Dzięki temu Bóg może przebaczyć grzech tym wszystkim, którzy zaufali Panu Jezusowi Chrystusowi jako Zbawicielowi i Panu. On dokonał dzieła zbawienia! Zbawienie to jest całkowite i grzesznik nie jest w stanie do niego nic dodać. Może za nie dziękować Bogu i żyć tak, aby się Jemu podobać.
Łaska Boża obdarza grzesznika wieloma błogosławieństwami. Najważniejsze z nich to:
- Zbawienie:
„Objawiła się bowiem łaska Boża, zbawienna dla wszystkich ludzi. Poucza nas ona, abyśmy wyrzekli się bezbożności oraz świeckich żądz i żyli w obecnym wieku rozsądnie, sprawiedliwie i pobożnie. Wzywa nas również doczekania na spełnienie się cudownej nadziei i objawienie się chwały naszego wielkiego Boga i Zbawcy, Jezusa Chrystusa” (Mat. 2:11-13).
Zbawiony człowiek ma życie wieczne.
- Usprawiedliwienie:
„Usprawiedliwienie natomiast otrzymują jako dar, z Jego łaski, dzięki temu, że Jezus Chrystus dokonał odkupienia. To Jego Bóg ustanowił przebłaganiem, z którego skorzystać można przez wiarę. Jest ono w Jego krwi. W ten sposób Bóg okazuje swoją sprawiedliwość. Wyraża się ona w przebaczeniu grzechów popełnionych wcześniej, w okresie, gdy Bóg był powściągliwy. Tę sprawiedliwość okazuje On również teraz, aby stało się jasne, że tylko On jest sprawiedliwy usprawiedliwieniem darzy tego, kto zawierzył Jezusowi” (Rzym. 3:24-26).
Bóg uznaje grzesznika, który uwierzył Panu Jezusowi Chrystusowi za kogoś, kto nigdy nie dopuścił się grzechu.
- Stały dostęp do Boga:
„Przez Niego uzyskaliśmy dostęp, za sprawą wiary, do tej łaski, w której niewzruszenie stoimy i chlubimy się nadzieją chwały Boga” (Rzym. 5:2).
Zbawieni ludzie mają dostęp do Boga w modlitwie, już nigdy nie będą oddzieleni od Boga z powodu grzechu.
Zbawienie z grzechu jest główną potrzebą człowieka. Istnieją przynajmniej trzy różniące się między sobą postawy w kwestii osiągnięcia zbawienia przez człowieka.
Zasada „Czyń, a będzie ci dane!” (Po łacinie: „Do ut des!”)
Postawa taka polega na wysiłkach człowieka, który stara się zdobyć przychylność Boga. Taka postawa każe myśleć, że człowiek musi uczynić wszystko na co go stać, aby zapewnić sobie przychylność Boga zarówno w doczesności, jak i w wieczności. Zgodnie z taką postawą człowiek spełnia dobre uczynki, poddaje się wyrzeczeniom, składa ofiary w tym celu, aby zasłużyć sobie na łaskę u Boga.
Zasada współpracy człowieka z Bogiem
Postawa ta wykazuje, że człowiek zdaje sobie sprawę z ograniczonej wartości swoich wysiłków. Wie o tym, że jest słaby i sam w sobie nie jest w stanie sprostać roszczeniom Boga i w ten sposób osiągnąć zbawienia. Zdaje sobie sprawę z tego, że Bóg jest święty i nie pobłaża grzechowi, a jednocześnie wie, że jest łaskawy i gotowy okazywać miłosierdzie. Naturalne skłonności do podobania się Bogu są tak silne, aż dochodzi do wniosku, że musi jakoś Bogu pomóc, albo w jakiś sposób z Nim współpracować w celu osiągnięcia swojego zbawienia. Na jednym poziomie stawia więc Bożą łaskę i swoje uczynki. Taka postawa przyjmuje Bożą łaskę, ale uważa, że Człowiek musi jeszcze coś do niej dodać.
Całkowite zaufanie i poddanie się tylko łasce Bożej
Taka postawa nie wyklucza pełnienia dobrych uczynków, a wręcz przeciwnie, kładzie na nie solidny nacisk, ustawiając je we właściwym miejscu w Bożym dziele zbawienia i uświęcenia. Uczynki nie są warunkiem zbawienia, ale stanowią owoc zbawienia w Panu Jezusie. Zbawienie jest całkowitym darem, ale człowiek, który przyjął zbawienie został wyznaczony i wyposażony do pełnienia dobrych uczynków:
„Gdyż z łaski jesteście zbawieni, przez wiarę. Nie jest to waszym osiągnięciem, ale darem Boga. Nie stało się to dzięki uczynkom, aby się ktoś nie wynosił. Jesteśmy Jego dziełem. Zostaliśmy stworzeni w Chrystusie Jezusie do dobrych czynów. Bóg przygotował je już wcześniej, by były treścią naszego życia” (Efez. 2:8-10).
Na podstawie Biblii zostaliśmy powołani do zbawienia i uświęcenia, a oba te wydarzenia mają miejsce dzięki naszemu poddaniu się Bożej łasce objawionej w Panu Jezusie. To znaczy, że łaska nas zbawia i uświęca.
Łaska nie jest środkiem usypiającym
Laskę Bożą rozumiemy jako moc do prowadzenia nowego, zwycięskiego życia, a nie jako jakiś środek usypiający. Owocem łaski Bożej jest moc Ducha Świętego, przekazana człowiekowi wierzącemu.
W szerszym znaczeniu łaska to nie zawsze coś przyjemnego dla nas, ale także coś, co może być dotkliwe i nieprzyjemne. Apostoł Paweł pisał, że łaska „poucza nas” (Tyt. 2:12), łaska nas napomina i karze. Nie jest to dla nas zawsze przyjemne, ale służy dla naszego dobra. Ten sam Apostoł stwierdził, że:
„Jednak z łaski Boga jestem tym, czym jestem. A łaska, którą mi okazał, nie była bezowocna. Przeciwnie, więcej niż oni wszyscy pracowałem – chociaż nie ja, lecz łaska Boża, która jest ze mną” (l Kor. 15:10).
Mówił także tak:
„Według udzielonej mi przez Boga łaski, jako mądry mistrz budowlany, położyłem fundament” (l Kor. 3:10a).
Laska Boża działała nad nim, w nim i z nim.
Zasada Nowego Testamentu „tylko z łaski” na nowo „odgrzebana” w dobie Reformacji, nic nie straciła na znaczeniu. Nadal trzeba o niej przypominać i jej nauczać. Jest ona bowiem częścią nauki apostolskiej. Istnieje wiele fałszywych nauk, które usiłują tę zasadę podważać.
Jak działa Boża łaska?
W jaki sposób łaskawy Bóg obdarza grzesznika darem zyskanym przez Chrystusa, to znaczy, stanem zbawienia, odkupienia, pojednania, oczyszczenia z grzechu? Co stanowi podstawę tego, że Bóg z łaski traktuje niesprawiedliwego jak sprawiedliwego? Zbawienie faktycznie jest Bożym darem! Zbawienie trzeba od Boga przyjąć jako dar. Na zbawienie nie da się zasłużyć. Jest ono dziełem Jezusa Chrystusa w 100 procentach. Uczynki człowieka w żadnym sensie do zbawienia nie są potrzebne. Na ten temat wypowiada się dokładnie apostoł Paweł:
„Czy więc Prawo przeczy obietnicom Boga? W żadnym razie! Gdyby Prawo miało moc ożywiać, usprawiedliwienie rzeczywiście byłoby skutkiem przestrzegania Prawa. Pismo jednak stwierdza, że wszyscy są zamknięci w niewoli grzechu, po to, by obietnica uwarunkowana zawierzeniem Jezusowi Chrystusowi mogła odnosić się właśnie do tych, którzy wierzą” (Gal. 3:21-22).
Zbawienie jest wyłącznym darem Bożym. Jest to zbawienie od grzechu, mające swe wieczne skutki, ale wchodzące w życie grzesznika natychmiast od zadziałania w jego życiu łaski, która jest przyczyną zbawienia. Dzięki łasce Bożej grzesznik nawraca się, to znaczy zaczyna wierzyć w Jezusa Chrystusa. Wierząc w Jezusa Chrystusa grzesznik zyskuje z Nim zbawienną więź. W Panu Jezusie otrzymuje dar życia wiecznego.
Człowiek wierzący swoim sposobem życia okazuje wdzięczność za łaskę, którą otrzymał od Boga, tak jak to wyraził apostoł Paweł:
„Dziękuję Bogu za was zawsze, za łaskę Bożą, daną wam w Chrystusie Jezusie” (1 Kor. 1:4).
Czesław Bassara
