Ewangelia według św. Jana różni się znacznie od pozostałych trzech Ewangelii, ukazując Jezusa z innej perspektywy. Deklarowaną intencją autora jest zwrócenie uwagi czytelnika na wiarę, „abyście wierzyli, że Jezus jest Mesjaszem, Synem Bożym” (20,31).
Treść
Prolog: Jezus Słowo Boże 1,1-18
Część 1: Siedem znaków 1,19-12,50
- Jan Chrzciciel i pierwsi uczniowie Jezusa 1,19-51
- Pierwszy znak: przemienienie wody w wino 2,1-12
- Jezus w Świątyni; z Nikodemem; Jezus i Jan 2,13-3,36
- Samarytanka 4,1-41
- Drugi znak: uzdrowienie syna dworzanina 4,42-54
- Trzeci znak: uzdrowienie chorego nad sadzawką Betesda 5,1-9
- Dysputy z przywódcami religijnymi 5,10-47
- Czwarty znak: nakarmienie pięciu tysięcy 6,1-15
- Piąty znak: chodzenie po wodzie 6,16-21
- Jezus chlebem życia 6,22-71
- W Jerozolimie na Święcie Namiotów 7-8
- Szósty znak: uleczenie niewidomego od urodzenia 9
- Dobry Pasterz 10,1-21
- Dysputy z przywódcami religijnymi i siódmy znak: wskrzeszenie Łazarza 10,22-11,57
- Jezus namaszczony; wjazd do Jerozolimy 12
Część 2: Ostatnia Wieczerza i wydarzenia w Ogrójcu 13-17
- Umycie nóg 13,1-20
- Jezus poucza apostołów 13,21-16,33
- Jezus modli się do swego Ojca 17
Część 3: Aresztowanie, sąd, ukrzyżowanie i pogrzeb 18-19
Część 4: Zmartwychwstanie Jezusa 20-21
- Pusty grób 20,1-10
- Jezus ukazuje się Marii Magdalenie 20,11-18
- Jezus i Tomasz 20,19-31
- Jezus i Jego uczniowie nad jeziorem 21
- (Fragment 8,1-11 – kobieta cudzołożna – początkowo nie należał do Ewangelii wg św. Jana. Styl i temat wskazują bardziej na Łukasza. Umieszczenie go w Ewangelii Jana przypisuje się błędowi kopisty).
Autor i czas spisania
Prawdopodobny autor tej Ewangelii nazywa siebie „uczniem, którego Jezus miłował”. Za ucznia tego od dawna zwykło się uważać Jana Apostoła. Ponieważ Ewangelia według św. Jana podaje informacje niezależne od pozostałych trzech Ewangelii, nie ma powodu, by sądzić, że została spisana później. Kilka lat temu nie brano tego pod uwagę i zakładano, że została ona spisana około roku 90-100 po Chr. Jednak obecnie uważa się, że każda data od około 60 r. po Chr. jest możliwa.
Główne wydarzenia
- Wesele w Kanie 2
- Kobieta przy studni 4
- Jezus karmi pięć tysięcy 6
- Uzdrowienie niewidomego od urodzenia 9
- Wskrzeszenie Łazarza 11
- Namaszczenie Jezusa 12
- Triumfalny wjazd 12
- Ostatnia Wieczerza 13
- Aresztowanie, sąd i ukrzyżowanie Jezusa 18-19
- Pusty grób 20
- Jezus ukazuje się Tomaszowi 20
Sławne fragmenty
- „Na początku było Słowo …” 1,1-18
- Potrzeba powtórnych narodzin 3,1-8
- „Tak bowiem Bóg umiłował świat…” 3,16-17
- Jezus, chleb życia 6,35-40
- Źródło wody żywej 7,37-39
- Jezus, światło świata 8,12
- „Prawda was wyzwoli” 8,31-32
- „Zanim Abraham stał się, JA JESTEM” 8,56-58
- Dobry Pasterz 10,1-16
- Jezus, zmartwychwstanie i życie 11,23-27
- Ziarno musi obumrzeć 12,24-26
- Jezus myje uczniom nogi 13,1-17
- Jezus, droga, prawda i życie 14,1-7
- Jezus, prawdziwy, krzew winny 15,1-8
- Przyjście Ducha Świętego 16,5-15
- Modlitwa arcykapł. Jezusa 17,1-26
- „Paś baranki moje!” – słowa Jezusa skierowane do Piotra 21,15-19
Główne tematy
Od samego początku, jak mówi Jan w pierwszych słowach Ewangelii, Jezus jest „Słowem Boga” – dzięki Niemu Bóg komunikuje się ze światem. Idea „Słowa Bożego” jest ideą wywodzącą się ze Starego Testamentu, znaną także myślicielom greckim, co w rezultacie daje interesujące połączenie charakterystyczne dla tej Ewangelii. Autor chce ukazać znaczenie Jezusa Żydom oraz tym, którzy znają myśl grecką.
Jan umieszcza swoją relację z życia Jezusa w ramach siedmiu „znaków” (cudów) i siedmiu mów Jezusa. Tematami przewodnimi są światło, życie i miłość, które daje Jezus.
Do różnic pomiędzy tą Ewangelią a pozostałymi zaliczyć można miejsce akcji – pierwsze trzy Ewangelie rozgrywają się głównie w Galilei, podczas gdy akcja tej Ewangelii dzieje się przeważnie w Jerozolimie – oraz częściowo styl narracji.
U Jana nie ma przypowieści (chyba że do przypowieści zaliczyć „Dobrego Pasterza”), a Jezus podejmuje dłuższe dialogi i rozmowy, niż jest to u Mateusza, Marka i tukasza. Być może Jezus potrzebował innej metody nauczania dla mieszkańców Jerozolimy. Ewangelia ta przez wieki z pewnością osiągnęła zamierzenia jej autora, pomagając ludziom uwierzyć, że życie wieczne można znaleźć dzięki wierze w Jezusa.
